Llwyfan Monitro Integredig (IMP)

Effeithiau modelu polisi a rheoli ar gyfer dichonoldeb ffermydd 

Mae Llwyfan Modelu Integredig ERAMMP (IMP) yn ddull ar gyfer archwilio effeithiau polisi ac ymyriadau rheoli ar ddichonoldeb ffermydd, defnyddio tir a nwyddau cyhoeddus yng Nghymru yn gyflym.   

Gan gymryd ymagwedd integredig, mae’n cydnabod bod gan effeithiau polisi mewn un sector effeithiau anuniongyrchol mewn sectorau eraill. Mae’n cynnwys cadwyn o fodelau arbenigol, o’r radd flaenaf sy’n cynnwys amaethyddiaeth, coedwigaeth, penderfyniadau dyrannu defnydd tir, dŵr, aer, pridd, bioamrywiaeth, gwasanaethau ecosystem a phrisio. Mae’r modelau integredig cydraniad gofodol uchel wedi’u cyfuno i greu offeryn i archwilio ymyriadau polisi a rheoli ar gyfer defnyddio tir ac amgylchedd Cymru mewn amrywiaeth o fersiynau o economi a hinsawdd Cymru yn y dyfodol, a’u profi dan straen.  

Wedi’i greu i ddatblygu polisi Llywodraeth Cymru, mae'r IMP wedi’i ddefnyddio i archwilio effeithiau cytundebau masnach Brexit ar y sector amaethyddol a chanlyniadau amgylcheddol eraill a bellach, mae’n cael ei ddatblygu ymhellach er mwyn llywio datblygiad taliadau amaethyddol-amgylcheddol Cynllun Ffermio Cynaliadwy (CFfC). Bydd modelu CFfC yn cynrychioli'r elfennau (Haen 1) gorfodol o'r cynllun i archwilio effeithiau lefelau taliadau gwahanol ar gyfer dichonoldeb ffermio ac effaith amgylcheddol. Mae holl allbynnau'r IMP yn cydymffurfio â'r Aqua Book a chaiff unrhyw dybiaethau a ddefnyddir eu cymeradwyo gan Lywodraeth Cymru.    

Mae datblygiad yr IMP wedi’i arwain gan UKCEH mewn partneriaeth â Phrifysgol Cranfield, Forest Research, ADAS, BTO ac eftec.   
 

Image

Amcanion yr IMP 

Prif amcan yr IMP yw gwneud hi’n bosib asesu opsiynau polisi adnoddau naturiol yn gyflym.   

Mae ymyriadau polisi (megis newidiadau mewn cymorthdaliadau amaethyddol) yn gweithredu fel mewnbynnau ar gyfer yr IMP, ochr yn ochr ag amnewidion amgylcheddol ac economaidd-gymdeithasol, gan ddefnyddio allbynnau i brofi effeithiau amgylcheddol, amaethyddol ac economaidd-gymdeithasol yr opsiynau polisi hyn dan straen.   

Mae archwilio cyflym y polisi adnoddau naturiol a rheoli tir dan ystod o senarios economaidd a hinsoddol y dyfodol wedi’u halinio lle bo’n bosib â chanlyniadau nwyddau cyhoeddus a rheoli tir yn gynaliadwy (SLM) Llywodraeth Cymru, gan gynnwys:  

• Ansawdd aer  
• Iechyd cyhoeddus  
• Cydbwysedd nwyon tŷ gwydr  
• Bioamrywiaeth  
• Ansawdd dŵr uchel  
• Cynhyrchiant  
• Cadwraeth dreftadol  
• Gwella tirwedd naturiol  
• Canlyniadau cymdeithasol (e.e. mynediad i'r cyhoedd, adloniant awyr agored).

Nodweddion allweddol yr IMP 

Mae’r IMP yn gweithio ar gydraniad is-fferm, fferm a dalgylch, gan ddibynnu ar fudd y cyhoedd, gan ddefnyddio cadwyn fodiwlaidd o fodelau arbenigol, o'r radd flaenaf sy’n berthnasol yn amlwg i’r rhyngweithiadau bioffisegol ac economaidd-gymdeithasol rhwng sectorau.   

Gan dynnu ar farn arbenigol polisi Llywodraeth Cymru wrth ddatblygu senarios economaidd argyhoeddiadol (gan gynnwys senarios ymadael â’r UE) ac wrth integreiddio senarios hinsoddol UKCP18 wedi’u hisraddio, mae modelu integredig yn ymateb i ysgogwyr economaidd a hinsoddol ar gyfer newid y defnydd o dir, yn hytrach na newid mewn allbwn a bennwyd o flaen llaw. Mae’r ymagwedd fodelu integredig yn cydnabod bod gan effeithiau polisi mewn un sector effeithiau anuniongyrchol mewn sectorau eraill.   

Caiff ei chyflwyno drwy ryngwyneb hwylus i’w ddefnyddio a deinamig sy’n ei gwneud hi’n bosib cynnal cadwyn gysylltiedig o fodelau gan arbenigwyr a phobl nad ydynt yn arbenigwyr i archwilio sawl cyfuniad o senarios ac opsiynau polisi i asesu gwydnwch.   

Mae allbynnau yn cynnwys coedwigaeth, amaethyddiaeth, penderfyniadau dyrannu’r defnydd o dir, dŵr, aer, pridd, bioamrywiaeth, gwasanaethau tirwedd a phrisio economaidd (lle bo’n briodol/dichonadwy), a gellir ei defnyddio i asesu effeithiau amgylcheddol, amaethyddol ac economaidd-gymdeithasol opsiynau polisi amcanion deddfwriaethol Llywodraeth Cymru. Mae’r holl allbynnau model wedi’u sensiteiddio fel nad ydynt yn torri diogelu data personol.

Alinio Amcanion Polisi’r IMP

Prif nod yr IMP yw llywio datblygiad polisi drwy gynnig asesiadau cyflym ac integredig o effeithiau newid polisi neu senarios economaidd ar amaethyddiaeth a’r amgylchedd. Mae’r IMP wedi’i ddefnyddio i archwilio effeithiau cytundebau masnach wedi ymadael â’r UE ar y defnydd o dir, amaethyddiaeth a budd y cyhoedd/gwasanaethau ecosystem. Mae’n cael ei addasu ymhellach i gefnogi datblygiad Cynllun Ffermio Cynaliadwy (CFfC) yn uniongyrchol, sef cynllun Llywodraeth Cymru i ddisodli Polisi Amaethyddol Cyffredin yr UE.

Mae ymyriadau polisi (megis newidiadau mewn cymorthdaliadau amaethyddol a thaliadau cynllun) ac ysgogwyr allanol (megis newidiadau mewn prisoedd nwyddau oherwydd perthnasoedd masnachu newydd) yn gweithredu fel mewnbynnau ar gyfer yr IMP, ochr yn ochr ag amnewidion amgylcheddol ac economaidd-gymdeithasol eraill.

Mae cymhwyso'r senarios lluosog hyn (sy’n cynnwys newidiadau cyson mewn amrywiaeth o fewnbynnau) yn galluogi archwiliad cyflym o’u heffeithiau ar ganlyniadau amaethyddol, economaidd-gymdeithasol a nwyddau cyhoeddus/gwasanaethau ecosystem.

Lle bo’n bosib, mae archwiliad integredig a chyflym o bolisi adnoddau naturiol a rheoli tir dan amrywiaeth o senarios y dyfodol wedi’u halinio ag amcanion polisi Llywodraeth Cymru, gan gynnwys:
 

Allbynnau’r IMP

Mae’r IMP yn ei gwneud hi’n bosib cynnal asesiad cyflym integredig o opsiynau polisi adnoddau naturiol. Mae’r model yn asesu newidiadau o ran:

• Math o fferm a phroffidioldeb
• Incwm amaethyddol
• Cynhyrchiant amaethyddol
• Defnyddio tir a niferoedd da byw
• Addasrwydd poblogaethau rhywogaethau ar gyfer planhigion ac adar
• Cysylltedd cynefinoedd coetir
• Cynhyrchiant coetiroedd a nwyddau pren sy’n cael ei gynaeafu
• Carbon mewn pridd, llystyfiant a bio-màs
• Allyriadau nwyon tŷ gwydr, newid o ran y defnydd o dir a choedwigaeth, amaethyddiaeth a phridd
• Ansawdd dŵr (llwyth nitrad, ffosfforws a gwaddodion)
• Statws Cyfarwyddyd P y fframwaith dŵr a dŵr yfed statws N
• Ansawdd aer (crynhoad PM2.5 ac effeithiau ar iechyd dynol)
• Gwerthoedd ar draws amrywiaeth o nwyddau cyhoeddus/gwasanaethau ecosystem dros 5, 25 a 75 blynedd